Ngắn mạch là gì? Từ A-Z về hiện tượng ngắn mạch bạn PHẢI BIẾT

Nếu các thiết bị dừng hoạt động đột ngột, đường dây điện bên ngoài bị cháy nổ, thì đó chính là một trong số các dấu hiệu của hiện tượng mạch điện bị ngắn. Vậy hiện tượng ngắn mạch là gì? Nguyên nhân nào gây ra hiện tượng này? Hãy cùng Mitu Power tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.

Ngắn mạch ( Short Circuit ) là gì?

Ngắn mạch là hiện tưởng đoản mạch xảy ra phổ biến trong các hệ thống điện. Có nghĩa là dòng điện không thực hiện đúng theo quy trình dẫn điện trên hệ thống mà nó di chuyển với khoảng cách ngắn hơn do xuất hiện các sự cố như rò rỉ điện hoặc dây điện bị đứt...

Khi đó, do mạch điện đã bị chập nên tổng mạch điện sẽ nhỏ đi, cháy tại vị trí hỏng hóc. Bên cạnh đó, ngắn mạch còn xuất hiện khi dây nóng chứa dòng điện đã chạm vào dây trung tính. Đây chính là nguyên nhân khiến cho điện trở của dòng giảm xuống, dòng diện trong mạch tăng cao và đi theo đường khác.

Ngắn mạch là gì ( Short Circuit là gì)?

Khi xuất hiện sự cố ngắn mạch thường có tiếng nổ và tiếng chập điện lớn. Hiện tượng này có thể gây nên những ảnh hưởng lớn như hỏng hóc các thiết bị điện, tạo nhiệt độ cao khiến vỏ dây cách điện bị cháy gây nên những bị trí ngắn mạch khác.

Do đó, các kỹ thuật điện, thợ điện cần thực hiện cô lập và sửa chữa vùng ngắn mạch càng nhanh càng tốt để tránh gây hỏng hóc cho toàn bộ hệ thống điện lưới. Bởi hiện tượng ngắn mạch thường gây ra các hậu quả cả về kinh tế và sự an toàn của người sử dụng.

Vì sao ngắn mạch lại gây nguy hiểm?

Chắc hẳn chúng ta đều biết bất kỳ một sự cố hỏng hóc nào về điện đều mang đến những hậu quả khó lường. Đối với sự cố đoản mạch cũng mang đến một số tai họa mà bạn cần quan tâm, chẳng hạn như:

• Ngắn mạch làm phát sinh nhiệt độ cao dễ gây cháy nổ/

• Có thể gây nổ, làm vỡ, biến dạng các thiết bị điện do ảnh hưởng của lực cơ khí giữa các phần tử bên trong của từng thiết bị điện.

• Làm sụt giảm điện áp của lưới điện, thiết bị buộc ngừng hoạt động làm ảnh hưởng đến quá trình sản xuất.

• Đối với máy phát điện, ngắn mạch có thể làm cho máy bị mất công suất, mất điện đồng bộ.

Các loại ngắn mạch trong hệ thống điện lưới

Trong hệ thống lưới điện hiện nay, các dòng mạch điện phổ biến như dòng điện 1 pha, dòng điện 3 pha. Trong đó, hiện tượng ngắn mạch 3 pha được biết đến là dạng ngắn mạch nguy hiểm nhất. Ngắn mạch 3 pha có thể hiểu đơn giản là dòng điện ba pha chập với nhau gây nên sự cố chập cháy.

Ngắn mạch 1 pha chạm đất là một sự cố một pha chập đất hoặc bị chập dây trung tính gây ra hiện tượng đoản mạch. Ngắn mạch hai pha là sự cố hai pha chập nhau. Ngắn mạch hai pha chạm đất là sự cố hai pha đồng thời chạm xuống đất.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng ngắn mạch

Có rất nhiều nguyên nhân xảy ra hiện tượng ngắn mạch. Dưới đây là một số nguyên nhân bạn cần nắm được để phòng tránh trong quá trình sử dụng:

• Tường nhà bị ẩm ướt trong khi dây dẫn nguồn điện bị hở rất dễ gây hiện tượng chập cháy.

• Thiết bị điện quá tải khiến mạch điện không đáp ứng được gây nên đoản mạch.

• Dòng điện tăng đột ngột gây chát nổ, xuất hiện tia lửa điện.

• Các thiết bị điện như đồ gia dụng bị hỏng hóc, ổ cắm điện, công tắc, cầu chì và phích cắm bị lỗi,...

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng ngắn mạch

Cách kiểm tra ngắn mạch

Xác định vị trí ngắn mạch: trước tiên, bạn đi đến bảng điều khiển chính để xác định được vị trí của bộ ngắt mạch. Nếu hệ thống điện của bạn là hệ thống đi trên đất thì có thể xác định được vị trí bị bỏng cần thiết.

Kiểm tra dây nguồn của thiết bị: kiểm tra dây nguồn của thiết bị thông qua quan sát trực tiếp. Hoặc bạn có thể sử dụng đồng hồ vạn năng, hoặc ampe kìm để kiểm tra dây dẫn điện, đo điện áp và điện trở của mạch điện. Nếu dây điện bị nóng chảy, rò rỉ cách điện hoặc dây điện có mức điện áp bị lỗi không có kết quả đo trên đồng hồ vạn năng. Trường hợp kết quả đo của đồng hồ vạn năng cho kết quả trung với thông số của mạch điện, có nghĩa hệ thống điện không bị ngắn mạch.

Bạn cần rút dây nguồn khỏi mạch bị hỏng. Sau đó mở công tắc nguồn, nếu các thiết bị vẫn tiếp tục hoạt động bình thường thì bạn có thể sử dụng mạch điện như cũ. Trường hợp mạch điện vẫn bị ngắt thì bạn cần tiến hành sửa chữa.

Tiến hành sửa chữa mạch điện bị ngắn: bật từng công tắc đèn hoặc công tắc của thiết bị, thực hiện mở lần lượt mỗi công tắc. Sau đó, nếu thấy công tắc làm cho hệ thống mạch bị ngắt lần nữa đó chính là vị trí mạch điện bị ngắn mạch. Tại vị trí này, bạn nên tiến hành sửa chữa, tuy nhiên cần chú ý phải có kinh nghiệm để đảm bảo sửa chữa đúng kỹ thuật và an toàn.

Cách phòng chống ngắn mạch

Sau khi tìm hiểu về ngắn mạch là gì và những hậu quả của hiện tượng này, bạn cần thực hiện một số biện pháp phòng chống sau để ngăn chặn hiện tượng ngắn mạch:

• Mỗi thiết bị điện nên sử dụng công tắc riêng để tránh gây hiện tượng chập điện hàng loạt.

• Sau khi sử dụng cần ngắt điện và rút phích cắm với các thiết bị điện.

• Nên chọn các loại dây điện có tiết diện phù hợp với từng dòng điện để đảm bảo khả năng tải điện tốt nhất.

• Khi lắp đặt hệ thống điện, bạn có thể lắp đặt thiết bị với Aptomat có khả năng phòng chống ngắn mạch hiệu quả.

Như vậy, ngắn mạch không chỉ mang đến những tác hại đối với hệ thống và các thiết bị điện mà còn là mối nguy hiểm đe dọa đến tính mạng con người. Những thông tin trên đây hy vọng sẽ giúp kịp thời nhận ra dấu hiệu của ngắn mạch để kịp thời phòng tránh và sửa chữa.